درحالی‌که صنعت خودرو ایران با چالش‌های جدی اقتصادی، رکود بازار و مشکلات ارزی دست و پنجه نرم می‌کند، بحران‌های طولانی‌مدت در بخش قطعه‌سازی نیز بر این وضعیت سایه افکنده است.
در این میان، تغییرات ساختار در سیاست‌های اقتصادی و حمایت‌های دولتی به‌ویژه در زمینه خصوصی‌سازی و قیمت‌گذاری دستوری، به‌عنوان گام‌های ضروری برای احیای این صنعت مطرح می‌شود.
با نگاه دقیق به واقعیت‌های امروز بازار خودرو و نظرات کارشناسان، ازجمله محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور، راهکارهایی برای عبور از این بحران‌ها و حرکت به‌سوی رشد پایدار صنعت خودرو مطرح شده که نیازمند توجه همگان است.
واگذاری ایران‌خودرو و سایپا به بخش‌خصوصی می‌تواند به اصلاحات عمده‌ای در صنعت خودرو بینجامد، اما درعین‌حال برخی نگرانی‌ها درخصوص نتایج این خصوصی‌سازی پابرجاست. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و سایپا در ابتدا می‌تواند مزایای زیادی ازجمله بهبود مدیریت، افزایش رقابت‌پذیری و کارایی بالاتر داشته باشد. انجمن ما از خصوصی‌سازی خودروسازان حمایت کرده و دیدگاه ما این است که بخش خصوصی در این زمینه موفقیت بیشتری کسب خواهد کرد.
خصوصی‌سازی زمانی موفق خواهد بود که بخش خصوصی به‌درستی قادر به مدیریت و اصلاح فرآیندها باشد، درحال‌حاضر، نگرانی از عدم شفافیت در فرآیند مدیریت و احتمال ادامه دخالت‌های دولتی وجود دارد.
برای اصلاح روند خصوصی‌سازی، باید اقدامات اساسی مانند تعیین مسئولیت‌های دقیق و محدود کردن دخالت‌های دولت در امور اجرایی انجام گیرد. همچنین، توجه به اصول شفافیت و نظارت بیشتر بر فرآیندها ضروری است.
درصورتی‌که بخش خصوصی واقعی با پشتوانه مالی و تجربه کافی وارد این عرصه شود و دولت نقش نظارتی خود را به‌درستی ایفا کند، امکان بهبود شرایط و بهره‌وری صنعت خودرو فراهم خواهد شد.
در نشست اخیر انجمن قطعه‌سازان، چشم‌انداز وضعیت خودروسازان درپی واگذاری‌ها بررسی شد. آیا خصوصی‌سازی به افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری در صنعت خودرو کمک خواهد کرد؟
خصوصی‌سازی در عمل می‌تواند به بهره‌وری و رقابت‌پذیری کمک کند، زیرا بخش‌خصوصی معمولا به دنبال کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت است تا از مزایای رقابتی بهره‌برداری کند. اما در شرایطی که خودروسازان به‌دلیل بدهی‌های فراوان و مشکلات نقدینگی در تنگنا قرار دارند، توانایی اجرای اصلاحات بنیادی و رقابت در بازارها به‌شدت محدود است.
با این‌حال، انجمن قطعه‌سازان از خصوصی‌سازی ایران‌خودرو حمایت می‌کند و معتقدیم آینده بهتری را برای این صنعت به دنبال خواهد داشت. اما در کنار خصوصی‌سازی، باید توجه بیشتری به زیرساخت‌های اقتصادی و قانونی صورت گیرد.
برای مثال، اگر فرآیند خصوصی‌سازی همراه با نظارت بر روند ایفای تعهدات متقابل بخش خصوصی و دولت، ارائه تسهیلات مالی، کاهش بوروکراسی و ایجاد رقابت بیشتر با خودروسازان خارجی همراه باشد، می‌توان به بهبود شرایط امید داشت.
در قبال واگذاری مدیریت خودروسازان چه تعهداتی متوجه بخش خصوصی است؟
درصورتی‌که انگیزه‌های اقتصادی کوتاه‌مدت بر تصمیمات مدیریتی در صنعت خودرو حاکم شود، این احتمال وجود دارد منافع مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان قطعه‌ساز تحت‌شعاع قرار بگیرد. برای جلوگیری از این موضوع، لازم است قوانین و مقرراتی وضع شود که خودروسازان را به سمت بهبود کیفیت، کاهش قیمت تمام‌شده و افزایش رضایت مشتری سوق دهد.
علاوه بر این، نظارت دقیق بر فرآیندهای تولید و فروش باید از سوی سازمان‌های ناظر صورت گیرد تا به تولیدکنندگان قطعه‌ساز و مصرف‌کنندگان آسیبی وارد نشود. اگر بخش‌خصوصی که مدیریت خودروسازان را برعهده می‌گیرد، انگیزه‌های بلندمدت را در نظر داشته باشد، امکان ارتقای کیفیت تولیدات داخلی و ایجاد شرایط رقابتی سالم در بازارهای بین‌المللی فراهم خواهد شد.
به‌این‌ترتیب، نه‌تنها مصرف‌کنندگان از کیفیت بالاتر بهره‌مند می‌شوند، بلکه صنایع جانبی مانند قطعه‌سازی نیز رونق خواهند گرفت.
اصلاحات ساختاری خودروسازان با مدیریت بخش‌خصوصی چگونه باید صورت بگیرد تا علاوه‌بر بهبود عملکرد مالی، ظرفیت‌های تولیدی و کیفیت خودروهای تولیدی نیز ارتقا یابد؟
اصلاحات ساختاری در ایران‌خودرو و سایپا باید در چند مرحله اساسی انجام شود. نخستین گام، تغییر در ساختار مدیریتی و برقراری سیستم‌های مدیریتی کارآمد است.
در بسیاری از موارد، ضعف‌های مدیریتی و بوروکراتیک باعث کاهش بهره‌وری و کیفیت خودروها می‌شود. در مرحله بعد، باید به بازنگری در فرآیندهای تولید و استفاده از فناوری‌های نوین پرداخته شود.
برای این کار، سرمایه‌گذاری در تحقیق‌وتوسعه و بهره‌برداری از تکنولوژی‌های جدید که در صنعت خودرو جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در کنار این اصلاحات، باید به بازسازی واحدهای تولیدی و بهبود شرایط کارگری نیز توجه ویژه‌ای شود. ایجاد محیطی که در آن کیفیت، بهره‌وری و توان تولیدی در اولویت قرار باشد، موجب خواهد شد که ایران‌خودرو و سایپا نه‌تنها از نظر مالی به وضعیت بهتری دست یابند بلکه به تولید خودروهایی باکیفیت بالاتر و هزینه‌های پایین‌تر نیز برسند.
آیا در کنار بحث خصوصی‌سازی، برای پرداخت بدهی‌های خودروسازان به قطعه‌سازان که تبدیل به یک چالش جدی برای صنعت خودرو شده است، نقشه راه مشخصی وجود دارد؟
بدهی‌های سنگین خودروسازان به قطعه‌سازان تاثیرات منفی زیادی بر کل زنجیره تامین این صنعت داشته است. این بدهی‌ها باعث ایجاد مشکلات نقدینگی برای قطعه‌سازان است که درنهایت منجر به کاهش کیفیت قطعات و تاخیر در تولید خودروهای نهایی می‌شود.
در این میان، خصوصی‌سازی می‌تواند فرصتی برای حل این مشکل باشد، اما نیاز به اقدامات موثری ازجمله شفاف‌سازی بدهی‌ها و تعیین اولویت‌های پرداخت وجود دارد.
نقشه راهی که برای پرداخت این بدهی‌ها باید اتخاذ شود، شامل انجام مذاکرات میان خودروسازان و قطعه‌سازان به‌ویژه در خصوص شرایط پرداخت و تعیین جدول زمانی دقیق است.
علاوه‌بر این، اگر بخش خصوصی وارد این حوزه شود، باید توان مالی و مدیریتی کافی برای تسویه بدهی‌ها و جلوگیری از افزایش این مشکلات را داشته باشد. در غیر این صورت، ممکن است مشکلات نقدینگی و بدهی‌ها به بحران‌ها دامن بزند.
برای موفقیت‌آمیز بودن خصوصی‌سازی صنعت خودرو، در سیاست‌های قیمت‌گذاری چه تغییراتی باید صورت گیرد تا هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان از آن بهره‌مند شوند؟
قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو باعث ایجاد مشکلات زیادی ازجمله کاهش کیفیت و کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای نوآوری و ارتقای کیفیت محصولات شده است. این سیاست‌ها در کوتاه‌مدت ممکن است به نظر مصرف‌کنندگان سودمند برسد اما در بلندمدت باعث رکود و بی‌انگیزگی در تولیدکنندگان می‌شود.
برای حل این مشکل، باید قیمت‌گذاری خودرو از حالت دستوری خارج شود و به‌تدریج به سمت یک سیستم مبتنی بر بازار و رقابت آزاد حرکت کند. این سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که هم تولیدکنندگان بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند و هم مصرف‌کنندگان از قیمت مناسب و کیفیت بالا بهره‌مند شوند.
علاوه‌بر این، برای اجرای این تغییرات باید بستری برای افزایش رقابت در بازار خودرو ایران ایجاد شود. این کار از طریق کاهش موانع ورود خودروسازان خارجی و افزایش رقابت میان تولیدکنندگان داخلی امکان‌پذیر است. همچنین شفاف‌سازی در نحوه محاسبه قیمت‌ها و نظارت موثر بر آن‌ها می‌تواند از افزایش قیمت‌های غیرمنطقی جلوگیری کند و درنهایت باعث ایجاد بازار رقابتی و تعادلی برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان شود.
در شرایط رکود اقتصادی و بحران‌های ارزی که بر صنعت خودرو تاثیر گذاشته است، چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت مالی خودروسازان و قطعه‌سازان پیشنهاد می‌کنید؟
بحران‌های ارزی و رکود اقتصادی تاثیرات عمیقی بر صنعت خودرو گذاشته‌اند، به‌ویژه در شرایطی که واردات قطعات و مواد اولیه با هزینه‌های بالا روبه‌رو است. یکی از راهکارهای اصلی برای بهبود وضعیت مالی، تمرکز بر توسعه تولیدات داخلی و کاهش وابستگی به واردات است. این امر می‌تواند از طریق تقویت بخش تحقیق‌وتوسعه، افزایش بهره‌وری در تولید قطعات و ارتقای توانمندی‌های قطعه‌سازان داخلی صورت گیرد.
علاوه بر این، باید سیاست‌های حمایتی از قطعه‌سازان اجرا شود که به آن‌ها کمک کند تا در برابر نوسانات ارزی مقاومت کرده و از رکود عبور کنند.
همچنین، در چنین شرایطی، استفاده از برنامه‌های تامین مالی و اعتبار در قالب تسهیلات مناسب و بدون فشارهای مالی سنگین بر تولیدکنندگان می‌تواند به بهبود نقدینگی خودروسازان کمک کند.
این امر باید با یک استراتژی بلندمدت برای بازسازی و نوسازی خطوط تولید و بهبود کیفیت همراه باشد. سیاست‌های حمایتی ازجمله اعطای معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات بانکی می‌توانند فشارهای اقتصادی بر صنعت خودرو را کاهش دهند و زمینه را برای بهبود وضعیت مالی فراهم کنند.
چالش‌ها و فرصت‌های صنعت قطعه در ایران باتوجه به شرایط فعلی چگونه ارزیابی می‌شود و چه اقدامات ضروری باید برای مقابله با مشکلات موجود انجام گیرد؟
صنعت قطعه در ایران با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است که ازجمله آن‌ها می‌توان به مشکلات مالی، بدهی‌های زیاد به خودروسازان، و نوسانات ارزی اشاره کرد. در شرایط فعلی، بسیاری از قطعه‌سازان به دلیل عدم پرداخت مطالبات و مشکلات نقدینگی با بحران روبه‌رو هستند که تاثیر مستقیم بر تولیدات آن‌ها و کیفیت قطعات دارد.
از طرفی، تحریم‌ها و محدودیت‌های وارداتی نیز باعث شده است که بسیاری از قطعات مورد نیاز برای تولید خودرو به‌سختی تامین شوند، که این امر فشار مضاعفی به صنعت وارد کرده است. اما درعین‌حال، فرصت‌هایی نیز وجود دارد که می‌تواند صنعت قطعه را به سمت رشد و شکوفایی هدایت کند.
یکی از این فرصت‌ها، توانمندی‌های داخلی در تولید قطعات پیشرفته و استفاده از فناوری‌های نوین است که می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات و ارتقای کیفیت قطعات کمک کند.
برای مقابله با مشکلات موجود، نیاز به تغییر در سیاست‌ها و اصلاحات در فرآیندهای تامین مالی، حمایت از نوآوری و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق‌وتوسعه احساس می‌شود. همچنین، باید در نظر داشت همکاری‌های بیشتر میان قطعه‌سازان و خودروسازان می‌تواند موجب بهبود وضعیت کلی این صنعت شود.
با توجه به تغییرات بازار و افزایش هزینه‌های تولید، چه راهکارهایی برای کاهش هزینه‌های تولید در صنعت خودرو پیشنهاد می‌دهید که هم به نفع خودروسازان باشد و هم از کیفیت خودروها کاسته نشود؟
کاهش هزینه‌های تولید در صنعت خودرو بدون کاهش کیفیت یکی از چالش‌های اصلی این صنعت است. کاهش هزینه‌های تولید خودرو نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه بهره‌وری خودروسازان، مدیریت زنجیره تامین و بهبود فرآیندهای لجستیکی است.
به‌کارگیری سیستم‌های مدیریت پیشرفته و استفاده از تحلیل‌های داده‌محور برای پیش‌بینی تقاضا و مدیریت موجودی‌ها می‌تواند به خودروسازان کمک کند تا از هزینه‌های اضافه جلوگیری کنند.
همچنین، همکاری میان خودروسازان و قطعه‌سازان در جهت کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری از دیگر راهکارهای موثر خواهد بود.
در صورت ادامه بحران‌های مالی و رکود اقتصادی، آیا امیدی به بازسازی و توسعه صنعت خودرو ایران وجود دارد؟ چه اقداماتی برای بازگشت به وضعیت بهتر در این باید صنعت انجام شود؟
اگرچه بحران‌های مالی و رکود اقتصادی تاثیر زیادی بر صنعت خودرو ایران داشته‌اند، اما هنوز امید به بازسازی و توسعه این صنعت وجود دارد. این امر به‌ویژه درصورتی‌که برنامه‌های استراتژیک برای بهبود شرایط اقتصادی و تغییرات ساختاری در صنعت خودرو اجرا شود، قابل‌تحقق است.
در این راستا، اولین گام اساسی ایجاد ثبات اقتصادی در کشور است. با بهبود شرایط کلان اقتصادی و کاهش نوسانات ارزی، تولیدکنندگان خودروساز قادر خواهند بود تا برنامه‌های توسعه‌ای خود را با اطمینان بیشتری پیاده‌سازی کنند. علاوه بر این، صنعت خودرو باید به سمت نوآوری و توسعه محصولات جدید حرکت کند.
